Catrien Creuwels is specialist arbeidsbemiddeling Zorg & Welzijn bij Akkolade. Haar mooiste uitdaging is om écht maatwerk te leveren in vraag en aanbod: “Ik probeer goed te kijken wie de persoon echt is, zo heeft iedereen een eigen karakter, achtergrond, ambitie en behoefte. Aan de hand daarvan probeer ik de juiste persoon op de juiste plek te krijgen.”
10 tips voor ergonomisch werken in de zorg
Uit onderzoek van TNO blijkt dat 2 van de 5 werknemers hun lichaam fysiek belast op de werkvloer. Dit leidt tot bovengemiddeld veel uitval en zelfs arbeidsongeschiktheid. Ook in de zorg zijn lichamelijke klachten door overbelasting een veelvoorkomende oorzaak van verzuim. Om dat tegen te gaan is het belangrijk om het probleem bij de bron aan te pakken: ergonomisch werken.
Lichamelijk werk in de zorg
De zorg behoort tot een van de zwaarste sectoren als het gaat om lichamelijk werk. Tillen, duwen, trekken, dragen; vrijwel alle belastende bewegingen komen voor. Om dit meer onder de aandacht te brengen, startte het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in 2021 een campagne om ergonomisch werken in de zorg meer te stimuleren. Maar aangezien dat overschaduwd werd door het coronavirus, is het zaak om nogmaals goed stil te staan bij het belang van ergonomisch werken in de zorg.
TOP-strategie voor ergonomisch werken in de zorg
De TOP-strategie is een model die zorgorganisaties en medewerkers kunnen gebruiken om te kijken wat er nodig is om de werkhouding te verbeteren:
Technisch
Eerst wordt er naar techniek gekeken. Met andere woorden: welke technische hulpmiddelen zijn er beschikbaar om de fysieke last te verminderen. Oplossingen kunnen heel simpel zijn. Bijvoorbeeld een krukje op wielen, zodat je niet steeds hoeft te bukken.
Organisatorisch
Heeft de verkeerde houding te maken met de organisatie? Bijvoorbeeld verdeling van spullen, taken of planning? Dan is het aan de zorgorganisatie in kwestie om dit op te lossen. Door hier meer aandacht aan te besteden, verminder je verzuim door fysieke overbelasting.
Persoonlijk
Sommige medewerkers hebben extra hulp nodig bij fysieke taken. Bijvoorbeeld door een bepaalde aandoening of leeftijd. Specifiek schoeisel, een bepaalde stoel of kruk kunnen al helpen om de fysieke last te verminderen.
10 tips voor ergonomisch werken in de zorg
Het belang van ergonomische hulpmiddelen hangen af van het specifieke beroep in de zorg en soms zelfs van de werkplek die in veel gevallen variabel is. Toch zijn er een aantal zaken waar je altijd rekening mee kunt houden:
1. Bewustwording
Het klinkt misschien afgezaagd, maar bewustwording en training over ergonomisch werken in de zorg is een van de belangrijkste zaken. Hoe je je lichaam tijdens bijvoorbeeld tillen gebruikt, kan het verschil maken tussen verzuim en geen verzuim.
2. Werkhoogte aanpassen
De juiste werkhoogte voorkomt bukken en buigen. Daarom is het belangrijk om op hoogte verstelbare tafels, stoelen, bureaus en krukken te gebruiken. Vooral een op hoogte verstelbare kruk op wielen is een simpel, goedkoop en effectief ergonomisch hulpmiddel.
3. Gebruik hulpmiddelen correct
Het is belangrijk om hulpmiddelen zoals een tillift goed te gebruiken. Ook andere hulpmiddelen in de zorg – die soms wat tijd kosten – moeten correct en ergonomisch gebruikt worden. Al is het soms verleidelijk om wat kracht in te zetten.
4. Technologische hulpmiddelen
Technologische hulpmiddelen en zorginnovaties moeten er letterlijk en figuurlijk voor zorgen om de druk op zorgpersoneel te verlagen. Dit kan van alles zijn: van elektronisch verstelbare stoelen tot goede computermuizen en beeldschermen.
5. Ergonomische inrichting
Door een goede inrichting van een werkplek, kun je flink wat fysieke last verminderen. Zorg er voor dat zo veel mogelijk spullen op ooghoogte liggen en voorkom dat je kracht moet gebruiken of vaak moet bukken.
6. Comfortabele hulpmiddelen
Hulpmiddelen hoeven niet per se direct ergonomisch te zijn. Het kan ook dienen ter ontspanning. Bijvoorbeeld een antivermoeidheidsmat of een speciaal ingerichte ontspanningsruimte waar je in de pauze even helemaal prikkelarm en in een fijne stoel tot rust kan komen.
7. Pauzes en rust
Pauzes zijn belangrijk om de druk er even af te halen. Zowel op mentaal als lichamelijk gebied. Ondanks dat pauzes er vaak bij in schieten, is het zaak om goed je rust te nemen en echt even te ontspannen. Op die manier voorkom je overbelasting en blijf je mentaal ook scherp.
8. Goede planning
Elke werknemer is gebaat bij een goede planning. Hoewel dat in de zorg soms een flinke uitdaging is, zorgt het wel vaak voor minder overbelasting van spieren en gewrichten. Het is als zorgmedeweker belangrijk om je grenzen goed aan te geven en als zorgorganisatie om te voorkomen dat zorgmedewerkers op hun tenen lopen door een te strakke planning.
9. Sport en beweging
Sterke en fitte spieren kunnen meer hebben. Met andere woorden: je krijgt minder snel rugpijn als je regelmatig je rug traint. Uiteraard valt of staat deze tip bij een goede werkhouding. Naast sporten, helpt ‘gewoon’ bewegen ook goed. Denk aan lopen, fietsen of rek- en strekoefeningen.
10. Overleg en feedback
Als zorgpersoneel onder elkaar is het belangrijk om tijdens overleggen ook ergonomie en werkdruk te bespreken. Wellicht dat je elkaar kunt helpen, tips kunt delen of juist pijnpunten kunt benoemen om die vervolgens met het management te bespreken. Zorgorganisaties doen er goed aan om regelmatig feedback van personeel te verzamelen. Het voorkomen van problemen, is goedkoper dan genezen.
Samenvatting
Aangezien veel verzuim te maken heeft met het fysieke werk in de zorg, startte de overheid in 2021 al een campagne om ergonomisch werken te bevorderen. Ook nu – in 2023 – is het een relevant onderwerp dat veel meer aandacht verdient. Op basis van de TOP-strategie kun je als zorgmedewerker of zorgorganisatie ergonomisch werken bevorderen en uitval en verzuim verminderen.
Deel dit artikel hieronder:
Uit onderzoek van TNO blijkt dat 2 van de 5 werknemers hun lichaam fysiek belast op de werkvloer. Dit leidt tot bovengemiddeld veel uitval en zelfs arbeidsongeschiktheid. Ook in de zorg zijn lichamelijke klachten door overbelasting een veelvoorkomende oorzaak van verzuim. Om dat tegen te gaan is het belangrijk om het probleem bij de bron aan te pakken: ergonomisch werken.
Lichamelijk werk in de zorg
De zorg behoort tot een van de zwaarste sectoren als het gaat om lichamelijk werk. Tillen, duwen, trekken, dragen; vrijwel alle belastende bewegingen komen voor. Om dit meer onder de aandacht te brengen, startte het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in 2021 een campagne om ergonomisch werken in de zorg meer te stimuleren. Maar aangezien dat overschaduwd werd door het coronavirus, is het zaak om nogmaals goed stil te staan bij het belang van ergonomisch werken in de zorg.
TOP-strategie voor ergonomisch werken in de zorg
De TOP-strategie is een model die zorgorganisaties en medewerkers kunnen gebruiken om te kijken wat er nodig is om de werkhouding te verbeteren:
Technisch
Eerst wordt er naar techniek gekeken. Met andere woorden: welke technische hulpmiddelen zijn er beschikbaar om de fysieke last te verminderen. Oplossingen kunnen heel simpel zijn. Bijvoorbeeld een krukje op wielen, zodat je niet steeds hoeft te bukken.
Organisatorisch
Heeft de verkeerde houding te maken met de organisatie? Bijvoorbeeld verdeling van spullen, taken of planning? Dan is het aan de zorgorganisatie in kwestie om dit op te lossen. Door hier meer aandacht aan te besteden, verminder je verzuim door fysieke overbelasting.
Persoonlijk
Sommige medewerkers hebben extra hulp nodig bij fysieke taken. Bijvoorbeeld door een bepaalde aandoening of leeftijd. Specifiek schoeisel, een bepaalde stoel of kruk kunnen al helpen om de fysieke last te verminderen.
10 tips voor ergonomisch werken in de zorg
Het belang van ergonomische hulpmiddelen hangen af van het specifieke beroep in de zorg en soms zelfs van de werkplek die in veel gevallen variabel is. Toch zijn er een aantal zaken waar je altijd rekening mee kunt houden:
1. Bewustwording
Het klinkt misschien afgezaagd, maar bewustwording en training over ergonomisch werken in de zorg is een van de belangrijkste zaken. Hoe je je lichaam tijdens bijvoorbeeld tillen gebruikt, kan het verschil maken tussen verzuim en geen verzuim.
2. Werkhoogte aanpassen
De juiste werkhoogte voorkomt bukken en buigen. Daarom is het belangrijk om op hoogte verstelbare tafels, stoelen, bureaus en krukken te gebruiken. Vooral een op hoogte verstelbare kruk op wielen is een simpel, goedkoop en effectief ergonomisch hulpmiddel.
3. Gebruik hulpmiddelen correct
Het is belangrijk om hulpmiddelen zoals een tillift goed te gebruiken. Ook andere hulpmiddelen in de zorg – die soms wat tijd kosten – moeten correct en ergonomisch gebruikt worden. Al is het soms verleidelijk om wat kracht in te zetten.
4. Technologische hulpmiddelen
Technologische hulpmiddelen en zorginnovaties moeten er letterlijk en figuurlijk voor zorgen om de druk op zorgpersoneel te verlagen. Dit kan van alles zijn: van elektronisch verstelbare stoelen tot goede computermuizen en beeldschermen.
5. Ergonomische inrichting
Door een goede inrichting van een werkplek, kun je flink wat fysieke last verminderen. Zorg er voor dat zo veel mogelijk spullen op ooghoogte liggen en voorkom dat je kracht moet gebruiken of vaak moet bukken.
6. Comfortabele hulpmiddelen
Hulpmiddelen hoeven niet per se direct ergonomisch te zijn. Het kan ook dienen ter ontspanning. Bijvoorbeeld een antivermoeidheidsmat of een speciaal ingerichte ontspanningsruimte waar je in de pauze even helemaal prikkelarm en in een fijne stoel tot rust kan komen.
7. Pauzes en rust
Pauzes zijn belangrijk om de druk er even af te halen. Zowel op mentaal als lichamelijk gebied. Ondanks dat pauzes er vaak bij in schieten, is het zaak om goed je rust te nemen en echt even te ontspannen. Op die manier voorkom je overbelasting en blijf je mentaal ook scherp.
8. Goede planning
Elke werknemer is gebaat bij een goede planning. Hoewel dat in de zorg soms een flinke uitdaging is, zorgt het wel vaak voor minder overbelasting van spieren en gewrichten. Het is als zorgmedeweker belangrijk om je grenzen goed aan te geven en als zorgorganisatie om te voorkomen dat zorgmedewerkers op hun tenen lopen door een te strakke planning.
9. Sport en beweging
Sterke en fitte spieren kunnen meer hebben. Met andere woorden: je krijgt minder snel rugpijn als je regelmatig je rug traint. Uiteraard valt of staat deze tip bij een goede werkhouding. Naast sporten, helpt ‘gewoon’ bewegen ook goed. Denk aan lopen, fietsen of rek- en strekoefeningen.
10. Overleg en feedback
Als zorgpersoneel onder elkaar is het belangrijk om tijdens overleggen ook ergonomie en werkdruk te bespreken. Wellicht dat je elkaar kunt helpen, tips kunt delen of juist pijnpunten kunt benoemen om die vervolgens met het management te bespreken. Zorgorganisaties doen er goed aan om regelmatig feedback van personeel te verzamelen. Het voorkomen van problemen, is goedkoper dan genezen.
Samenvatting
Aangezien veel verzuim te maken heeft met het fysieke werk in de zorg, startte de overheid in 2021 al een campagne om ergonomisch werken te bevorderen. Ook nu – in 2023 – is het een relevant onderwerp dat veel meer aandacht verdient. Op basis van de TOP-strategie kun je als zorgmedewerker of zorgorganisatie ergonomisch werken bevorderen en uitval en verzuim verminderen.
